ساختمان این کاخ از بناهای دوران پهلوی دوم، از جمله زیباترین ساختمانهای مجموعه میباشد، که منزل مسکونی غلامرضا پهلوی بودهاست. این ساختمان، مجاور موزه مردم شناسی و در کنار درب شمالی دربند قرار دارد. این ساختمان، از سال ۱۳۸۲ به بعد، به دفتر یونسکو در ایران اختصاص یافت و دورانی، مرکز آموزشی مجموعه سعد آباد بودهاست.
این کاخ، قدیمیترین کاخ موجود در مجموعه سعد آباد میباشد، که در اواخر سلطنت احمد شاه قاجار و از سال ۱۲۹۷، ساخت آن آغاز و در هنگام وزارت جنگی رضا شاه، ساخت بنای آن به پایان رسید. پس از انقلاب، از این محل به عنوان پایگاه مرکزی بسیج خواهران استان تهران، استفاده میشدهاست. قرار است این محل پس از بازپس گیری از بسیج خواهران، بازسازی و آماده بازدید عمومی شود. این کاخ، در حال حاضر غیر قابل بازدید، برای عموم میباشد.
کاخ یا کوشک احمد شاهی در مجموعه نیاوران است و برای بازدید عموم نیز دایر است .[۱]
کاخ اختصاصی
این کاخ، در سمت غرب موزه هنرهای زیبا قرار دارد. این کاخ، در سالهای اولیه بعد از انقلاب ایران، به عنوان موزه تاریخ طبیعی استفاده می شدهاست. ولی در حال حاضر، در اختیار نهاد ریاست جمهوری ایران میباشد، و غیر قابل بازدید، برای عموم است.
این کاخ، در دوران پهلوی، محل آخرین سالهای زندگی رضا شاه، قبل از تبعید به جزیره موریس، و محل زندگی مادر شاه (تاج الملوک) تا دوران انقلاب اسلامی ایران، بودهاست. این کاخ، در حال حاضر، در اختیار نهاد ریاست جمهوری ایران، و مخصوص اقامت مهمانان ویژه دولت ایران میباشد، و به این جهت، به ساختمان جمهور مشهور گردیدهاست. این کاخ، در حال حاضر غیر قابل بازدید، برای عموم میباشد.
کاخ-موزه سبز، کاخ مرمر (قصر سنگی، کاخ شهوند، کاخ رضا شاه پهلوی)
یکی از زیباترین کاخهای سلطنتی موجود در ایران میباشد، که در نقطهای مرتفع، در شمال غربی مجموعه سعدآباد قرار دارد. این کاخ، در ابتدا به صورت ساختمانی نیمه تمام بود که به شخصی به نام ۱۳۰۱ تا ۱۳۰۷ خورشیدی) به طول انجامید. سرانجام، این کاخ با تلاش هنرمندان و معماران ایرانی، پس از هفت سال کار، در دو طبقه (زیر زمین و همکف) بنا گردید. رضا شاه از طبقه همکف به عنوان محل زندگی و دفتر کار خود، و از زیر زمین به عنوان انباری استفاده میکرد همچنین یک تالار غذا خوری مجلل با میز و صندلهای منقش و کنده کاری شده و همچنین ظروف نفیس چینی و سرامیک و نقره ایتالیایی مخصوص پذیرایی تشریفاتی میهمانان مورد استفاده قرار می گرفتهاست این کاخ، به دلیل استفاده از سنگهای سبز کمیاب معدن خمسه زنجان وسنگ مرمر خراسان، در نمای خارجی آن، به قصر سنگی کاخ مرمر نیز معروف است. ملات سنگها، از جنس سرب است و مانع شکستن آنها در اثر انقباض و انبساط میشود. درب اصلی کاخ، از سمت شمال غربی به سمت رشته کوههای مرتفع البرز گشوده میشود. سر در و ستونهای ورودی کاخ، نیز از جنس سنگ مرمر خراسان، و ترکیب و تلفیقی از نقوش و موتیفهای هنر ایرانی و اروپایی است. با بازسازی و مرمت کاخ، قصر سنگی به کاخ شهوند، معروف گردید و پس از انقلاب ایران، به کاخ سبز تغییر نام داد. گچبریها و آیینه کاریهای ظریف و زیبای درون کاخ، کار دست هنرمندان ایرانی ناشناس است. تذهیب دیوارها، اثر استاد حسین بهزاد، و خاتم کاریها، حاصل کار گروهی کارگاه استاد صنیع خاتم است. مساحت زیربنای کاخ، در دو طبقه، ۱۲۰۳ متر مربع میباشد و معمار آن، معروف به تالار آیینه روی تمامی آیینهها، با گلهایی از گچ تزئین شده و با قالی مشهد ۷۰ متری زیبایی، که اثر است، فرش شده که دفتر کار رضا شاه نیز بودهاست. در این تالار، یک دست مبل کوبلن دوز کار دست، مربوط به دوره قاجار قرار دارد. میز وسط تالار، کار کشور فرانسه و متعلق به قرن ۱۸ میلادی است. پردهای نقره فام به چوب پردهای منبت کاری شده، پنجره تالار را مزین کردهاست. از ویژگیهای این تالار، همخوانی نقش وسط فرش، با طرح سقف است که با ابریشم خاص و ریز بافت و مدت هفت سال (سالهای ۱۳۰۱ تا ۱۳۰۷ خورشیدی) توسط استاد... و هنرمندان مشهد به طول انجامیده. آیینه کاریهای سقف با طرح قندیل، کار هنرمندان ایرانی است. از دیگر وسایل با ارزش این کاخ، میتوان به مجسمهها و مبلهای دوره لویی شانزدهم، و نیز دو میز کنسول مربوط به دوره ناپلئون اشاره کرد. از دیگر تالارهای این کاخ که روبروی تالار آینه واقع شده و به عنوان اتاق خواب رضا شاه بوده و نبودن تخت خواب و یا رخت خواب است و پنجرهای که رو به دربند با چشم اندازی زیبا بازمی شود میباشد.
کاخموزه سفید (کاخ ملت، کاخ شاه پهلوی)
این کاخ، بزرگترین کاخ موجود در مجموعه کاخ سعدآباد است، که بهعلت رنگ سفید نمای آن، به کاخ سفید شهرت یافتهاست. این بنا، علاوه بر آنکه اختصاص به امور اداری و تشریفاتی دوران پهلوی دارد، اقامتگاه تابستانی شاه و همسرش فرح، به حساب میآمد. این کاخ، شامل ۵۴ واحد مختلف، از جمله ۱۰ تالار تشریفاتی میباشد که وسیعترین آن، تالار کاخ میباشد، که سفره خانهای به مساحت ۲۲۰ متر مربع دارد. بنای کاخ، به دستور رضاشاه، در سال ۱۳۱۰ خورشیدی آغاز گردید و در سال ۱۳۱۵ خورشیدی به پایان رسید. نقشه کاخ، اثر مشترک و روسی میباشد. گچبریهای زیبا و ظریف درون کاخ، کار استادانی چون ، ، و است. سنگهای مرمر سرسراها، از معادن شهرهای یزد و تربت حیدریه، تهیه شده و سنگ فرش کفها، توسط انجام شدهاست. نمای بیرونی کاخ، به سبک ایرانی-رومی است، که چهار ستون اصلی بزرگ در چهارسوی سرسرا و چهار نورگیر، در اطراف سقف مرکزی میباشد. پردههای بزرگ نقاشی رنگ روغن، با موضوع داستانهای شاهنامه که در اطراف نورگیر سرسرای طبقه اول است را استاد حسین بهزاد و شاگردانش، در سال ۱۳۲۰ خورشیدی به پایان رساندند. تالارهای بزرگ تشریفاتی کاخ، به سبک اشرافی فرانسه تزئین گردیدهاست. از با ارزشترین آثار این گنجینه، فرشهای نفیسی است که نهایت ذوق و هنر بافندگان هنرمندان ایرانی را نشان میدهد. بزرگترین فرش این کاخ، ۱۴۵ متر مربع و دارای ۱۴۰ رج میباشد که با نقش مایه شمسه و قندیل، زینت بخش سفره خانهاست. در سرسرای طبقه همکف، مجموعهای از سفالینههای ایران، از هزاره چهارم پیش از میلاد تا سده هفتم هجری و همچنین کریستالهایی از دوره قاجار نگهداری میشود. پوشش دیوار تالارها، از پارچههای نفیس ابریشم، اطلس و ایتالیا، فرانسه و چک-اسلواکی، روشنایی بخش تالارهای وسیع این کاخ است، که بزرگترین آن، دارای ۱۰۸ شاخهاست. سه چلچراغی که تالار سفره خانه طبقه اول را روشن میکند و همچنین میز تحریر موجود در این سفرهخانه، متعلق به ماری آنتوانت، ملکه فرانسهاست. کاخ سفید، در زمینی به مساحت ۲۱۶۴ متر مربع، در دو طبقه، در زیربنایی در حدود ۵۰۰۰ متر مربع، ساخته شدهاست.
-
نمایی از کاخ سفید یا کاخ ملت
-
مجسمه آرش کمانگیر، در کنار کاخ سفید
-
سرسرا کاخ ملت یا کاخ سفید
-
دفتر کار فرح پهلوی در کاخ سفید
-
تالار غذاخوری در کاخ سفید
-
-
چشمانداز تهران از فراز سعدآباد
موزه آب (دفتر رئیس تشریفات کاخ، دفتر مسئول حفاظت ارتش)
این موزه، در بخش مرکزی مجموعه سعد آباد، قرار دارد. ساختمان موزه، متعلق با دوران قاجاریه و پهلوی دوم، و شامل دو بخش اصلی و فرعی است. بخش فرعی این ساختمان، دفتر مخصوص محمدرضا پهلوی بود، که در زمان پهلوی دوم ساخته شد، که برای پذیرایی از مقامات درباری و مراجعین شاه استفاده میشد، پس از تخلیه، این دو ساختمان به (مسئول حفاظت ارتش) واگذار شد. در این موزه، اسناد و مدارک مربوط به آب (مانند دفترچه میراب، وقف نامهها)، ابزار و ادوات مربوط به آب (مانند فنجان آبی، ساعت آبی، لوازم حفر چاه و قنات) و تندیسهای گوناگونی از دانشمندان آب شناس و تندیس میراب نگهداری میشوند.
موزه استاد بهزاد (کاخ کرباس، کاخ ولیعهدی)
موزه مینیاتور اسناد حسین بهزاد، در بخش مرکزی مجموعه سعد آباد قرار دارد. ساختمان این موزه، متعلق به اواخر دوران قاجار و اوایل دوران پهلوی است. در دوران پهلوی این موزه، به کاخ کرباس معروف بوده که به عنوان استراحتگاه و محل کار رضا شاه استفاده میشده، و در دوران شاه، به عنوان کاخ ولیعهدی، مورد استفاده رضا پهلوی، در دوران کودکی و نوجوانی او، بودهاست. این موزه، پس از بازسازی و مرمت، در سال ۱۳۷۳ خورشیدی، و به مناسبت صدمین سالگرد تولد استاد بهزاد، افتتاح گردید. این موزه، دارای پنج سالن میباشد و از زیر زمین این موزه، به عنوان نمایشگاه و محل آموزش، استفاده میگردد.
این موزه، در بخش شمال غربی مجموعه سعد آباد، واقع شده و ساختمان آن، متعلق به دوران قاجار است. این موزه، شامل ۴ اتاق با نمای آجری قرمز رنگ و گچ بریهای زیبا میباشد، که کالسکه خانه و استراحتگاه سورچیها بودهاست. این ساختمان، در سال ۱۳۸۱ بازسازی و در مهر ماه ۱۳۸۲، در هفته جهانگردی، به نام اولین جهانگردان ایرانی معاصر، افتتاح گردید. برادران امیدوار، پس از سه سال مطالعه، در سال ۱۳۳۳، با مبلغی در حدود ۹۰ دلار، از زادگاه خود، سفرشان را آغاز کردند.
عمارت چهرههای ماندگار، از جمله بناهای دوره قاجاری در مجموعه سعد آباد است، که رضا شاه بعد از استقرار در تپه علیخان و پس از ساختن کاخ سبز، آن را آراسته به مجموعه سلطنتی نمود. این عمارت و ساختمان جنوبی آن که اکنون موزه استاد فرشچیان را در خود جای داده، مجموعه دو عمارت اندرونی و بیرونی یک باغ بودهاند. عمارت بیرونی (موزه استاد فرشچیان) مشتمل بر یک ساختمان ییلاقی است و از سه سو به ایوانهای سر پوشیده منتهی میشود و در قسمت جنوبی قرار دارد، و عمارت اندرونی (موزه چهرههای ماندگار) در قسمت شمالی قرار گرفته و از دو سوی شمال و غرب به ایوانهای ستون دار منتهی میگردد. از جهت ظرافتهای معماری، عمارت بیرونی دارای نفاست بیشتری است و عمارت اندرونی ساده تر به نظر میآید. این دو عمارت پس از تملک توسط رضا شاه، به عنوان کاخ اختصاصی ملکه توران امیرسلیمانی (همسر سوم رضا شاه و مادر غلامرضا پهلوی) اختصاص یافت. عمارت بیرونی، محل سکونت ملکه بوده و در عمارت اندرونی، خدمه ایشان مستقر بودند. سپس، تا قبل از پیروزی انقلاب ایران، کاخها به نظامیان نزدیک محمد رضا پهلوی که در سعد آباد ساکن بودند اختصاص یافت. در محوطه این موزه، تصویر و زندگی نامه کوتاهی از چهرههای ماندگار ایران در رشتههای مختلف، به همراه چند تندیس از دانشمندان ایرانی قرار دارد. این موزه در اکثر روزهای سال تعطیل میباشد.
این موزه، در بخش مرکزی مجم
نظرات شما عزیزان: